‘Je angsten overwinnen’

Onlangs zag ik een Friends-aflevering waarin Chandler het had over ‘facing your fears’. De ondertitels vertaalden dat als: ‘je angsten overwinnen’.

In de overzetting was een drama geschied.

Het klinkt nochtans bekend: ‘Overwin je angsten!’

Maar ik zeg: good luck.

Dat is wat we vaak proberen: sterker zijn, vervaarlijker dan onze angsten. Alsof we ons groot maken voor de grizzly die op ons pad verschijnt – in de hoop dat die afdruipt. Onze angst zodanig angst inboezemen dat hij opkrast.

Hoe krijg ik dat gevoel weg? We breken er ons constant de kop over.

Want angst is niet plezant. Angst meemaken is geweldig ambetant.

Alleen: viel het je al op dat hoe meer je angst probeert weg te duwen, hoe meer hij terugkomt?

Die oorlogsretoriek klinkt stoer en cool, maar slaat op niks. Ja, het zou tof zijn, onze angsten voor eens en voor altijd verpletteren. Dat land was weer van ons. Niet meer geteisterd door die sneaky verstikkende bezetters. Eindelijk vrij. Wapper met de vlaggen.

Hier is een alternatief beeld: angst is een deel van ons. Het is een intern signaal dat ons lichaam geeft: ‘Pas op, mogelijk gevaar!’ Dat doet het via een gevoel, dat inderdaad verstikkend en over de hele lijn klote is… maar bedoéld is om zo te zijn.

Want als het niet zo onaangenaam zou zijn, zou het niet onze aandacht trekken.

Je angst wil je helpen. Is goedbedoeld. En vooral: komt op zonder dat je er veel controle over hebt. Dus ‘overwinnen’, wegkrijgen, is tevergeefs.

Wat niet wil zeggen dat je steeds moet doen wat de angst je ingeeft… Integendeel. In veel gevallen is angst wel degelijk ‘misleid’ – een soort van evolutionaire glitch in ons systeem, waar de angstrespons ontstaat terwijl er in feite geen direct gevaar dreigt.

Angst om die carrièreswitch te maken die je eigenlijk wil – ondanks mogelijke financiële consequenties. Angst om dat ene instrument te leren spelen dat je geinig vindt – ondanks de mogelijkheid van falen…

Wie wacht tot de angst verdwijnt, is eraan voor de moeite.

Beter is: ‘facen’ – hem aankijken, erkennen, toelaten. Echt voelen, hoe pijnlijk ook.

En dan: verder. Naar wat je wil gaan doen.

Niet als overwinnaar op de angst, maar in een aartsmoeilijke entente ermee.